Dat een land verdeeld is in twee gebieden klinkt aannemelijk in de oren. Maar dat er een muur gebouwd wordt om twee gebieden van elkaar te scheiden klinkt dan weer te gek voor woorden. Toch was het ooit zo..
Het hoe en wat rond dit onderwerp wil ik uitpluizen door de film Goodbye Lenin te kijken.
De film
De film, Good bye Lenin, laat het verhaal van een Oost-Duitse familie zien die leefde in de periode rond de val van de Berlijnse muur. Deze periode was voor de Oost-Duitse bevolking, ook wel de Ossies genoemd, een periode van euforie. Toch was het voor de familie van Alex een periode van vele tegenstrijdige gevoelens.
Kort voor het vallen van de muur belandt Alex' moeder (Katrin Saß), een trotse DDR burger, na een hartaanval in een coma. Zodoende mist ze de complete omslag van het communistische regime naar een kapitalistische, vrije wereld. Als ze door een wonder na acht maanden toch haar ogen weer opent, wacht haar een nieuw vaderland ...
Het verhaal begint in de zomer van 1978, wanneer de vader van het gezin Kerner naar het Westen vertrekt voor een conferentie, maar vervolgens nooit meer terugkeert. Moeder blijft alleen achter in de DDR. Ze stort zich volledig op het socialisme, enerzijds om de leegte in haar bestaan op te vullen, anderzijds om de schijn op te houden want omdat haar echtgenoot de DDR ontvluchtte verdenken de autoriteiten haar ervan ook naar het Westen te willen vluchten.
In 1989 wordt zoon Alexander gearresteerd tijdens een demonstratie, moeder is daarvan bij toeval getuige. Geschokt door het besef dat zoonlief een vijand van het socialisme is, krijgt ze ter plekke een hartaanval en raakt in coma. Als zij weer ontwaakt is de wereld op zijn kop gezet. De Berlijnse muur is gevallen en Oost- en West-Duitsland zijn verenigd. De werkgever van Alexander is failliet en Alexander werkt nu bij een West-Berlijns elektronicabedrijf. Dochter Ariane heeft haar studie opgegeven, werkt bij Burger King en heeft een West-Berlijnse vriend gevonden.
Alexander en de artsen vrezen dat de gezondheid van moeder te zwak is om de veranderingen te kunnen verdragen. Ze besluiten daarom de DDR te laten voortbestaan in zijn moeders slaapkamer.
Kort voor het vallen van de muur belandt Alex' moeder (Katrin Saß), een trotse DDR burger, na een hartaanval in een coma. Zodoende mist ze de complete omslag van het communistische regime naar een kapitalistische, vrije wereld. Als ze door een wonder na acht maanden toch haar ogen weer opent, wacht haar een nieuw vaderland ...
Het verhaal begint in de zomer van 1978, wanneer de vader van het gezin Kerner naar het Westen vertrekt voor een conferentie, maar vervolgens nooit meer terugkeert. Moeder blijft alleen achter in de DDR. Ze stort zich volledig op het socialisme, enerzijds om de leegte in haar bestaan op te vullen, anderzijds om de schijn op te houden want omdat haar echtgenoot de DDR ontvluchtte verdenken de autoriteiten haar ervan ook naar het Westen te willen vluchten.
In 1989 wordt zoon Alexander gearresteerd tijdens een demonstratie, moeder is daarvan bij toeval getuige. Geschokt door het besef dat zoonlief een vijand van het socialisme is, krijgt ze ter plekke een hartaanval en raakt in coma. Als zij weer ontwaakt is de wereld op zijn kop gezet. De Berlijnse muur is gevallen en Oost- en West-Duitsland zijn verenigd. De werkgever van Alexander is failliet en Alexander werkt nu bij een West-Berlijns elektronicabedrijf. Dochter Ariane heeft haar studie opgegeven, werkt bij Burger King en heeft een West-Berlijnse vriend gevonden.
Alexander en de artsen vrezen dat de gezondheid van moeder te zwak is om de veranderingen te kunnen verdragen. Ze besluiten daarom de DDR te laten voortbestaan in zijn moeders slaapkamer.
Verdieping
Bij het lezen van de synopsis van Goodbye Lenin kwamen er meteen een aantal vragen in mij op. Namelijk:
Deze vragen ga ik proberen te beantwoorden in het volgende deel.
Waarom werd er ooit een muur gebouwd?
- Waarom werd er ooit een muur gebouwd?
- Hoe gingen de mensen ermee om dat ze "opgesloten" zaten?
- Hoe is de muur / het communistische regime ten van gekomen?
Deze vragen ga ik proberen te beantwoorden in het volgende deel.
Waarom werd er ooit een muur gebouwd?
Het einde van de tweede wereldoorlog naderde toen besloten werd dat Duitsland opgedeeld ging worden in drie bezetten gebieden. Deze gebieden hingen samen met het land dat hen bezette. Namelijk:
- De Britten
- De Amerikanen
- De russen
Later, toen de wereldoorlog voorbij was is er ook nog een Franse bezettingszone toegevoegd.
De toenmalige hoofdstad van Duitsland, Berlijn lag in het gebied van de Sovjets. Natuurlijk gingen de drie andere landen er niet mee akkoord dat de Sovjets de volledige hoofdstad gingen bezetten. Er werd beslist om ook Berlijn in te delen in vier gebieden. Zo had elk land zijn eigen bezette gebied in de hoofdstad.
Ondanks het indelen in vier gebieden was er toch de intentie om Duitsland als eenheid intact te houden. Dit lukte aardig tot er in 1948 een discussiepunt ontstond.
De gebieden onder Frans, Brits en Amerikaans toezicht besloten om een gezamenlijke munteenheid in te voeren. Namelijk de D-mark. De Sovjets die het hier niet mee eens waren, voerden twee dagen later de Ostmark in.
Het was al eerder bekend dat de Sovjets een andere gedachtegang hadden dan de drie andere landen. Toch werd door het voorval met de munteenheid pas de trend gezet. Het bezette gebied van de Russen ging zich afwenden van de andere gebieden. Ze besloten alle toegangswegen vanuit het Westen naar Berlijn te sluiten. De drie Westelijke delen van Berlijn waren enkel via een luchtbrug bereikbaar.
Hierdoor werd de economische tweedeling, steeds groter. Op 23 mei 1949 werd de Bondsrepubliek Duitsland opgericht. Hiertoe behoorden de Amerikaanse, Britse en Franse gebieden. De Sovjets richtte op 7 oktober 1949 de Duitse Democratische Republiek, DDR op.
Er was een duidelijk verschil op vlak van denken in de twee gebieden. Het Westen werd kapitalistisch en welvarend. Hiermee wordt bedoeld dat men er voor ging kiezen om te investeren in de economie door de oprichting van bedrijven, werkkrachten stimuleren, exporteren, enzovoort. Door deze economische stappen te ondergaan werd de
Bondsrepubliek erg welvarend. Wanneer een land welvarend is wil dit zeggen dat de behoeften van de bevolking bevredigt kan worden door de middelen die het land beschikt. Er kan dus gezegd worden dat de bevolking van het Westen, het financieel goed stelde.
In het Oosten, de DDR was dit een heel ander verhaal. Zij kozen voor een gesloten en socialistische economie. Deze vorm is gebaseerd om gelijkheid, solidariteit en sociale rechtvaardigheid. Zij kozen er dan ook duidelijk voor om niet mee te gaan met de welvarende economie van toen. Hierdoor liepen ze een achterstand op ten opzichte van het "rijke" Westen.
Periode tijdens de Berlijnse muur
In 1961 werd de Berlijnse muur gebouwd, dit gebeurde onder toezicht van de Oost-Duitse leiders. Zij waren het immers die ervoor kozen om afgescheiden van de andere door te gaan. Men ging zelf zo ver dat ervoor gekozen werd om de muur op grondgebied van de DDR te bouwen zodat de arbeiders niet het grondgebied van het Westen konden betreden.
De muur was 45.3 km lang en er waren zeven ingangen ingebouwd. Deze ingangen werden gebruikt als doorgangspost. Wanneer ik dit lees denk ik meteen dat de mensen van het Oosten naar het Westen kunnen gaan en omgekeerd. Dit bleek in de realiteit niet zo te zijn. Reizen tussen de twee gebieden werd zeer moeilijk. De Oost-Duitsers zorgden ervoor dat niemand uit hun gebied kon gaan en niemand erin kon komen. Naarmate de tijd was er beperkt verkeer mogelijk van West naar Oost maar het werd de inwoners van de DDR ten strengste verboden om naar het Westen te gaan.
Door dit toe te passen kregen de Ossies het gevoel dat ze opgesloten zaten. Ze probeerden dan ook op heel wat manieren voorbij de muur te geraken en naar West-Berlijn te vluchten. De grenswachters hadden de instructie "shoot to kill" gekregen wanneer iemand probeerde te vluchten. Hierdoor zijn er ongeveer 200 doden gevallen bij een poging tot vluchten naar het Westen.
Val van de Berlijnse muur.
Sinds 1986 begon het communistische regime in het Oosten te wankelen. Het was de politieke Sovjet leider Michail Gorbatsjov die veranderingen begon door te voeren. Dit zowel op economisch als politiek vlak.
Om de economie op peil te houden en niet te laten devalueren werd er gekozen voor een normale markteconomie. Dit wil zeggen dat er product in- en uitvoer ontstond, een andere geldcirculatie ontsprong en een meer winst gericht denken van de ondernemers steeds meer het voortouw nam.
Het was dan ook snel duidelijk dat dit het begin was van een totale ommekeer en stilaan het einde van het communistische regime.
Enkele belangrijke gebeurtenissen vonden plaats naar aanleiding van de val van de Berlijnse muur:
- De eerste vrije verkiezingen achter het Ijzeren gordijn (in de communistische landen) vonden plaats.
- De eerst niet-communistische premier Tadeusz Mazowiecki werd verkozen in Polen.
- Steeds meer communistische landen ondergingen een complete verandering en stapten van hun economisch systeem af.
Günter Schabowski, een belangrijke politieke leider binnen de DDR hield op 9 november 1989 een historische toespraak. Hij had de boodschap dat elke DDR burger vanaf dat moment vrij was om de grens over te gaan. Dit wil zeggen dat de functie van de Berlijnse muur op dat moment, 9 november 1989 om 18u57 verloren ging!
Op deze nieuwsuitzending van de Duitse omroep ARD is de persconferentie te zien.
Opvallend bij deze conferentie is dat de journalisten vragen mogen stellen zonder enige beperking. Dit was voorheen in de DDR verboden.
Na de persconferentie werden de zeven doorgangen in de muur vrij gemaakt.
De heerste een uitgelaten euforische sfeer bij de bevolking. Dit is duidelijk te zien op onderstaand fragment.
De bevolking die ruim 28 jaar had vastgezeten in hun eigen land begon de muur, die al die tijd voor de scheiding zorgde af te breken.
De Sovjet-Unie keek toe maar greep niet in. Er wordt dan ook gezegd dat dit moment, de val van de muur, ook het moment was van de val van het Oostblok. Hiermee ging ook de val van het communistische regime gepaard. Een definitief einde kwam er op 25 december 1991 toen de Sovjet-Unie ophield te bestaan.
Op onderstaand fragment een interessante documentaire over de Berlijnse muur.
Zelfs Google heeft een aangepaste doodle gemaakt in Duitsland. Wanneer de Bevolking de Google webpagina openen krijgen ze het volgende te zien:
Eigen mening
Ik vond de film, Goodbye Lenin, een zéér geslaagde film! Het laat de Duitse problematiek van die tijd zien vanuit de ogen en belevingen van een gezin.
Je krijgt een zicht hoe de mensen van toen de veranderingen beleefden.
Voor mezelf was het uitschrijven van de verdieping een leerrijk moment. Dit komt omdat ik enkel de verhalen kende van de West-Duitse bevolking. Mijn moeder is een Duitsland geboren en opgegroeid. Zij heeft dus de hele ommekeer zelf meegemaakt. Doordat zij een West-Duitse is kende ik enkel de positieve items die zij wél hadden en de Ossies niet. Door dit uit te schrijven heb ik een zicht gekregen op de belevingen van de Oost-Duitse bevolking.
Bronnen
You tube - Broadcast yourself, internet, 15 december 2011, (http://www.youtube.com/).
Berlijnse muur, internet, 15 december 2011, (http://www.berlijnsemuur.info).
Berlijnse muur, internet, 31 juli 2008, (http://www.historiek.net/index.php/Algemeen/Berlijnse-Muur.html).
Lüning, H., Strahlender Sonnenschein zum Einheitsfest, internet, 2 oktober 2011, (http://www.dw-world.de/dw/article/0,,15432319,00.html).
Bonn feiert im Doppelpack, internet, 15 december 2011, (http://www.bundesregierungaktuell.de/bonn-feiert-doppelpack-g355453159-p7).
De heerste een uitgelaten euforische sfeer bij de bevolking. Dit is duidelijk te zien op onderstaand fragment.
De bevolking die ruim 28 jaar had vastgezeten in hun eigen land begon de muur, die al die tijd voor de scheiding zorgde af te breken.
De Sovjet-Unie keek toe maar greep niet in. Er wordt dan ook gezegd dat dit moment, de val van de muur, ook het moment was van de val van het Oostblok. Hiermee ging ook de val van het communistische regime gepaard. Een definitief einde kwam er op 25 december 1991 toen de Sovjet-Unie ophield te bestaan.
Op onderstaand fragment een interessante documentaire over de Berlijnse muur.
Actualiteit
Vandaag, maandag 3 oktober is het de dag van de Duitse eenheid of Tag der Deutschen Einheit.
Het is 21 jaar geleden dat de DDR ophield met bestaan en terug samengevoegd werd bij West-Duitsland.
Op deze dag heeft de bevolking van Duitsland vrij en wordt het eenheidsfeest gevierd.
In alle soorten media wordt er gesproken over de terug samenvoeging van Duitsland van 21 jaar geleden.
Enkele voorbeelden:
Strahlender Sonnenschein zum Einheitsfest
21 Jahre nach der Wiedervereinigung sieht Bundeskanzlerin Angela Merkel Ost und West auf gutem Wege. Bei Traumwetter feiern die Menschen an diesem langen Wochenende in Bonn sogar zwei Jubiläen.
Drei Tage Deutschlandfest in Bonn:Bonn feiert weiter
Noch bis Montag (03.10.2011) wird in der Bundesstadt der 65. NRW-Geburtstag und der Tag der Deutschen Einheit gefeiert. Nachdem schon am Samstag rund 200.000 Besucher geschätzt wurden, strömten auch am Sonntag wieder Tausende auf die Festmeile in Bonn.
Eigen mening
Ik vond de film, Goodbye Lenin, een zéér geslaagde film! Het laat de Duitse problematiek van die tijd zien vanuit de ogen en belevingen van een gezin.
Je krijgt een zicht hoe de mensen van toen de veranderingen beleefden.
Voor mezelf was het uitschrijven van de verdieping een leerrijk moment. Dit komt omdat ik enkel de verhalen kende van de West-Duitse bevolking. Mijn moeder is een Duitsland geboren en opgegroeid. Zij heeft dus de hele ommekeer zelf meegemaakt. Doordat zij een West-Duitse is kende ik enkel de positieve items die zij wél hadden en de Ossies niet. Door dit uit te schrijven heb ik een zicht gekregen op de belevingen van de Oost-Duitse bevolking.
Bronnen
You tube - Broadcast yourself, internet, 15 december 2011, (http://www.youtube.com/).
Berlijnse muur, internet, 15 december 2011, (http://www.berlijnsemuur.info).
Berlijnse muur, internet, 31 juli 2008, (http://www.historiek.net/index.php/Algemeen/Berlijnse-Muur.html).
Lüning, H., Strahlender Sonnenschein zum Einheitsfest, internet, 2 oktober 2011, (http://www.dw-world.de/dw/article/0,,15432319,00.html).
Bonn feiert im Doppelpack, internet, 15 december 2011, (http://www.bundesregierungaktuell.de/bonn-feiert-doppelpack-g355453159-p7).
